طرح توجیهی کاشت درخت صنوبر سال 1401 ⭐️ (pdf و word) زراعت چوب

نیاز به تأمین چوب در کشور همچنان به عنوان بزرگترین معضل داخلی شناخته می‌شود. از طرفی دیگر به صورت طبیعی بسیاری از درختان به دلایل مختلف مانند بلایای طبیعی، قاچاق، استفاده به عنوان سوخت و کاربردهای صنعتی رو به نابودی است. صنوبر می‌تواند نجات بخش حیات جنگل‌های ایران باشد. به همین دلیل با تدوین طرح توجیهی کاشت  درخت صنوبر به اشتغال زایی و کاهش هدر رفت منابع طبیعی کمک خواهید کرد.

مزایای کاشت درخت صنوبر

[tie_list type=”plus”]

• از جمله درختانی است که بسیار سریع رشد می‌کند. در 15 سال به ارتفاع 25 متر می‌رسد.
• میوه درخت صنوبر فواید دارویی بسیار فراوانی دارد.
• برگ و پوست درخت صنوبر نیز خاصیت دارویی دارد و برای درمان گلودرد و علائم سرماخوردگی از آن استفاده می‌کنند.
• چوب درخت صنوبر از کیفیت خوبی برخوردار بوده و می‌تواند در صنعت کاغذ و صنایع وابسته به آن مورد استفاده قرار بگیرد.
• می‌توانید بین درخت‌های صنوبر محصولات دیگری چون جو، گندم، بادام زمینی و یونجه بکارید.
• درخت صنوبر نسبت به سرما مقاوم بوده و می‌تواند در فصول مختلف به رشد خود ادامه دهد.
• به رفع بیابان زایی و حفظ پوشش گیاهی کمک می‌کند.
• عامل مؤثر و مفیدی در مقابل ریزگردها و طوفان‌ها خواهد بود و می‌تواند مانند سد دفاعی عمل کند.
• هزینه‌های اولیه کاشت درخت کم بوده و این مهم می‌تواند به عاملی برای سودآوری تبدیل شود.
• به اشتغال زایی و کاهش بیکاری جوانان روستایی و شهری کمک خواهد کرد.
• کاشت صنوبر باعث می‌شود تا کارخانه‌های چوب بری کمتر از درختان جنگلی به عنوان منبع تأمین چوب خود استفاده کنند.

[/tie_list]

انواع گونه‌های صنوبر در ایران

در ایران انواع مختلفی از درخت صنوبر وجود دارد. برخی از این گونه‌ها از قرن‌ها پیش در کشور وجود داشتند و می‌توان آن‌ها را بومی ایران دانست. به صورت کلی چهار نوع درخت صنوبر در ایران یافت می‌شود. تبریزی، کبوده یا سپیدار، سپید پلت وپده از جمله درختان صنوبر هستند که در مناطق مختلف ایران به خوبی رشد می‌کنند.

میزان سرمایه اولیه برای شروع به کار

در طرح توجیهی کاشت درخت صنوبر باید به میزان سرمایه اولیه خود دقت داشته باشید. افراد با سرمایه‌های مختلفی کاشت این درخت را شروع می‌کنند، از این رو نمی‌توان رقم ثابتی را برای آن در نظر گرفت. همچنین با توجه به نوسانات ارزی در کشور ممکن است هزینه اولیه تمام شده برای یک کارآفرین در روزهای مختلف، متفاوت باشد، با این وجود حداقل سرمایه برای شروع کار 40 میلیون تومان و حداکثر 100 میلیون تومان در نظر گرفته می‌شود. البته اگر افراد می‌خواهند وسعت‌های بیشتری را به زیر کشت ببرند، باید سرمایه بالای 100 میلیون تومان را در نظر بگیرند.

طرح توجیهی کاشت درخت صنوبر

[tie_list type=”starlist”]

• میزان سرمایه برای شروع
• میزان درآمد و فروش
• نقطه سربه‌سر
• هزینه‌های جاری
• هزینه نهال
• سود پیش‌بینی‌شده
• هزینه سالیانه مواد اولیه طرح
• زمین موردنیاز
• دوره برگشت سرمایه
• ماشین‌آلات و تجهیزات موردنیاز
• نیروی کار موردنیاز
• هزینه مصرف انرژی
• هزینه‌های قبل از بهره‌برداری
• برآورد سرمایه در گردش
• هزینه استهلاک
• برآورد هزینه‌های عملیاتی و غیرعملیاتی

[/tie_list]

تهیه زمین برای کاشت صنوبر

در طرح توجیهی کاشت درخت صنوبر باید برنامه‌هایی را برای زمین مورد نظر خودتان در نظر بگیرید و جزئیات آن را ذکر کنید. خبر خوب این است که در هر منطقه‌ای از کشور و با هر آب و هوایی می‌توانید این درخت را بکارید و تنها مشکل تهیه زمین است، اگر زمین متعلق به خودتان است که کار برایتان راحت‌تر خواهد بود.

اما اگر زمینی ندارید، یا باید آن را خریداری کنید و یا با اجاره‌های بلند مدت زمین مورد نظر خود را به دست آورید، حداقل وسعتی که می‌توانید صنوبرهای خود را بکارید 100 متر و حداکثر می‌توانید یک هکتار را در نظر بگیرید. باز هم این موضوع به بودجه شما و زمینی که در اختیار دارید بستگی دارد. برخی با وسعت‌های نجومی صنوبرها را می‌کارند و به کسب درآمد می‌پردازند.

[box type=”info” align=”aligncenter” class=”” width=””]نکته 1: «موضوع مهمی که در رابطه با زمین باید مورد توجه قرار دهید، کیفیت و بهداشت خاک است. خاک منطقه باید حاصلخیز باشد تا درخت بتواند در آن به خوبی رشد کند».[/box]

هزینه‌های مورد نیاز برای تهیه نهال

یکی از هزینه‌هایی که در طرح توجیهی کاشت درخت صنوبر باید به آن توجه داشته باشید، این است که نهال آن را تهیه کنید. پرورش دهندگان صنوبر یکی از مراکز عمده فروش نهال به کارآفرینان و کشاورزان هستند، نهال‌ها می‌تواند قیمت‌های مختلفی داشته باشند. اما حداقل قیمت برای خرید یک نهال صنوبر تبریزی از 2500 تومان آغاز می‌شود. باید در خرید نهال به سالم بودن آن دقت کنید. همچنین توجه داشته باشید که هر نهالی 3 جوانه داشته باشد.نهال‌هایی که تازه نیستند، جوانه‌ها و ساقه‌های آن‌ها متورم می‌شوند.

[box type=”success” align=”aligncenter” class=”” width=””]نکته 2: «رکود تورمی در کشور بر روی قیمت نهال‌ها تأثیر گذاشته است. از این رو باید بالاترین میزان هزینه را برای خرید نهال‌ها در نظر بگیرید تا در صورت کاهش و یا افزایش ناگهانی قیمت‌ها ضرر نکنید»[/box]

حمل و نقل نهال‌های خریداری شده

از موضوعات حاشیه‌ای اما مهمی که در طرح توجیهی درخت صنوبر باید به آن توجه داشته باشید، حمل و نقل نهال‌ها است. خزانه دار باید نهال‌ها را برش‌های بیست سانتی بزند و بعد از آن صنوبرها را در گونی‌های مرطوب قرار دهند. با قطعه قطعه کردن نهال امکان آسیب دیدن آن‌ها در هنگام حمل و نقل کاهش می‌یابد، اگر خودتان وسیله نقلیه دارید، می‌توانید این کار را انجام دهید و ریسک آن را به حداقل برسانید. در غیر این صورت با اجاره کردن ماشین و استخدام ساعتی کارگر نهال‌ها را به زمین خود ببرید و کار کِشت را آغاز کنید.

ویژگی نهال صنوبر

نهال صنوبر یکساله درختی برگ ریز است که برگ هایش پیش از رنگ طلایی روشن تا زرد به خود میگیرند، صنوبر تا 6 سالگی میتواند آماده برای برداشت چوب شود، این درختان ریشه های قوی دارند به همین دلیل نباید نزدیک به ساختمان ها و لوله ها کاشته شوند.

چوب صنوبر در صنایع کبریت سازی، نئوپان، فیبر، جعبه سازی و… استفاده میشود، این درختان سریع الرشد هستند و 10 الی 15 برابر درختان جنگلی میتوانند چوب تولید کنند، این درختان در بخش های مختلف آب و هوایی کشت میشوند به همین دلیل سازگاری خود را بالا برده اند.

ویژگی های درختان صنوبر نسبت به دیگر درختان

به سادگی با قلمه تکثیر میشود.

رشد این درخت سریع است.

به صورت تک درخت و عمده برای بادشکن و دیواره های سبز استفاده میشود.

معمولا چوب سفید و یکدستی دارد.

مدت زمان برگشت سرمایه کوتاه است.

درآمد بسیار بالایی میتوان از فروش چوب به دست آورد.

استفاده برگ درختان صنوبر برای خوراک دام

با قطع کردن شاخ و برگ درختان جوان صنوبر میتوانید خوراک دام ها را تامین کنید، طبق تحقیقات انجام شده برگ درختان صنوبر ارزش غذایی بالایی برای دام ها دارد و حتی کیفیت غذایی برگ صنوبر از یونجه هم بالاتر است.

زمان کاشت نهال‌ها

قبل از اینکه به کاشت نهال‌ها بپردازید باید زمین خود را آماده کنید. زمین را از آلودگی‌ها، علف‌های هرز و سنگ خالی کرده و یک زمین یک دست را ایجاد کنید. بعد از آن باید به تعداد نهال‌هایی که خریده‌اید در زمین چاله‌هایی را حفر کنید تا به محض رسیدن نهال‌ها آن‌ها را در خاک قرار دهید، یادتان باشد هر چقدر سریع‌تر عمل کاشت را انجام دهید به نفع نهال است، چون اگر ریشه‌های آن خاک بخورند ممکن است خشک شود، درختان مختلف بر اساس ویژگی‌هایی که دارند از زمان کاشت متفاوتی برخوردار هستند.

از این رو بهترین زمان برای کاشت نهال صنوبرها در اوایل فروردین است. البته می‌توانید کار کشت نهال‌ها را در گلخانه آغاز کنید. برای این موضوع دیگر نیازی به توجه به فصل مورد نظر ندارید، هر زمانی که خواستید می‌توانید نهال‌ها را بکارید.

[box type=”success” align=”aligncenter” class=”” width=””]نکته 3: «وقتی نهال‌ها را کاشتید مقداری کود حیوانی به دور آن بریزید. همچنین یادتان باشد که نهال‌های جوان را با طناب ببندید تا بر اثر باد تکان نخورند»[/box]

مراقبت از نهال‌های کاشته شده

مهم‌ترین قسمت کار شما بعد از کاشت نهال‌ها مراقبت کردن است. برخی فکر می‌کنند همین که کار کشت تمام شد فقط باید منتظر عمل آمدن آن باشند و نیازی نیست تا دائم به نهال‌ها سر بزنند و از آن‌ها مراقبت کنند، صنوبر هم نیاز به مراقبت دارد. البته در فصل پاییز بیشتر حشرات و عوامل آلوده کننده کم می‌شوند و سختی کار از روی دوش کشاورز برداشته می‌شود.

کاشت درخت صنوبر همراه با محصولات زراعی

شما میتوانید علاوه بر کشت درختان، با استفاده از فضای خالی بین درخت ها محصولاتی مانند جو، یونجه، سیب زمینی، گوجه، هندوانه و یا باقلا را کشت کنید، در حال حاضر در قسمت های شمالی کشور لابه لای درختان صنوبر را با کشت باقلا و هندوانه پر کرده اند.

با این کار شما علاوه بر سود درختان میتوانید سود حاصل از محصولات متفرقه را نیز به دست بیاورید، اما سالانه با رشد درختان و سایه بزرگ آنها امکان رشد محصولات متفرقه کمتر میشود.

آلودگی‌ها و آفت‌های صنوبر

• علف‌های هرز یکی از عوامل نابود کننده نهال‌های شما خواهند بود. از این رو باید آن‌ها را از بین ببرید.
• گیاه انگل نیز از جمله گیاهانی است که با چسبیدن به صنوبر، از آن تغذیه می‌کند.

استخدام نیروهای انسانی

کاشت صنوبر زحمت فراوانی دارد. به خصوص اگر بخواهید دائم مراقب زمین خود باشید، باید نیروهای انسانی را استخدام کنید. برای زمانی که زمین را آماده می‌کنید، حمل از بازارهای هدف، مراقبت تا زمانی که نهال‌ها جان بگیرند، برش چوب‌ها و حمل آن به کارخانه‌ها و… همه نیازمند استخدام نیروهای انسانی است، از طرف دیگر طرح توجیهی کاشت درخت صنوبر شما زمانی قابل دفاع است که بتواند به اشتغال زایی هم کمک کند. حداقل کارگرهایی که نیاز دارید یک تا سه نفر است.

توجیه اقتصادی و بازار فروش درخت صنوبر

یکی از محصولاتی که می‌توانید با کاشت صنوبر به درآمدهای خوبی برسید، چوب آن است. اگر قصد دارید از سایر محصولات این درخت مانند میوه و یا برگ آن استفاده کنید، باید به صورت مرتب به زمین سر بزنید و به اصطلاحی دیگر ساکن زمین باشید، اما اگر می‌خواهید تجارت چوب راه بیندازید، به این شدت از مراقبت نیازی ندارید. اما برای این مهم زمین مورد نظر شما باید بسیار وسیع باشد.

از این رو نهال‌هایی که خریداری می‌کنید نیز باید یک ساله باشد. این مهم هزینه‌های اولیه شما را نیز افزایش می‌دهد، البته فعالیت در زمینه تولید چوب از درخت صنوبر را باید به عنوان شغل دوم مورد توجه قرار دهید. زمانی می‌توانید چوب درختان را به کارخانه‌های چوب بری بدهید که 4 تا 8 سال از کاشت نهال‌های یک ساله گذشته باشد. به همین دلیل در کنار فعالیت در شغل اول خود به این شغل نیز بپردازید.

استان‌های پیشرو در کاشت صنوبر

شاید برایتان جالب باشد که بدانید چه استان‌هایی در کشور بیشترین تعداد صنوبرها را می‌کارند. در حال حاضر گیلان فعال‌ترین استان در کاشت صنوبر است و در رتبه دوم استان زنجان قرار دارد. با این حال بستر کاشت آن در همه استان‌های کشور فراهم است و در صورتی که همه جا این درخت کاشته شود، مشکلات ریزگردها حل شده و محیط زیست احیا می‌گردد.

تأمین آب درختان صنوبر

یکی از موارد مهمی که در طرح توجیهی کاشت درخت صنوبر باید به آن توجه داشته باشید، تأمین آب است. برای اینکه در این خصوص دچار مشکل نشوید، توصیه می‌کنیم که زمین خود را در کنار جوی آب و یا رودخانه‌ها انتخاب کنید. اگر هم این امکان برای شما وجود ندارد، بهتر است که از سیستم آبیاری قطره‌ای استفاده کنید.

[box type=”note” align=”aligncenter” class=”” width=””]نکته 4: «برای اینکه نهال‌های شما بتوانند به درختان تنومندی تبدیل شوند، از زمان کاشت باید شش ماه به صورت ویژه از آن‌ها مراقبت کنید»[/box]

صادرات چوب صنوبر به کشورهای همسایه

یکی از موضوعات مهمی که در طرح توجیهی کاشت درخت صنوبر باید به آن توجه داشته باشید مسئله صادرات است. اصولاً با صادرات چوب موافقت‌های زیادی نمی‌شود. این موضوع به دلیل حفظ جنگل‌های ایران و تأمین نیازهای داخل است، از طرفی دیگر برخی معتقدند کاشت درختانی مثل صنوبر به منابع آبی زیادی نیاز دارد، از این رو می‌تواند باعث کاهش منابع آبی کشور شود. اما هدف اصلی از کاشت صنوبر برای این است که جلوی استفاده از درختان جنگلی گرفته شود و نیازهای داخلی ایران به تولید چوب را هم برطرف کند.

مجوز قانونی برای صادرات

با این حال در صورتی که بتوانید مجوزهای قانونی برای صادرات را دریافت کنید، کشورهای همسایه از جمله عراق خواهان چوب‌های تولید شده در ایران هستند. عراق کشور گرم و خشکی است و زمین‌های حاصلخیزی ندارد، از این رو بهترین کشور برای صادرات است. البته کشورهای دیگری چون افغانستان، ترکیه، ارمنستان، جمهوری آذربایجان و پاکستان نیز می‌توانند گزینه‌های خوبی برای فروش چوب صنوبر باشند.

البته اگر می‌خواهید از برگ و میوه آن استفاده کنید نیز می‌توانید به صادرات هم توجه داشته باشید. فقط یادتان باشد کلیه کشورهای پیشرفته در دنیا بعد از اینکه 100 درصد نیاز داخل خود را برطرف کردند به صادرات فکر می‌کنند. در این صورت به ثبات قیمت‌ها و رشد اقتصادی کشور هم کمک خواهد شد.

سخن پایانی…

حقیقتاً صنوبر یکی از درختان بسیار مفید برای محیط زیست ایران است. ضمن اینکه کاشت آن به کاهش واردات درخت از کشورهای دیگر کمک می‌کند و مانع خروج ارز از کشور می‌شود، می‌تواند نیاز کارخانه‌های چوب بری و صنایع وابسته به آن را تأمین کند. این مهم به کاهش هزینه‌های محصولات چوبی در کشور منجر می‌شود.

در سال‌های اخیر با توجه به خشکسالی‌هایی که در کشور وجود داشته، نیاز شدید به درختانی چون صنوبر احساس می‌شود. از این رو بهتر است با ارائه تسهیلات و حمایت از کارآفرینان، جذب سرمایه‌گذاری را آسان‌تر کنیم. طرح توجیهی کاشت درخت صنوبر می‌تواند وابستگی به چوب شمال کشور را از بین ببرد.